Isis, wie is dat eigenlijk?

Tegenwoordig veroorzaakt de naam ISIS vooral ophef, de naam van de Egyptische Godin en de afkorting voor de terroristische organisatie is hetzelfde ( (Islamitische Staat in Irak en al-Sham)
Maar wie was zij ?

Volgens de Heliopolitaanse scheppingsmythe is Isis de dochter van de aardgod Geb. Haar moeder was de hemelgodin Noet. Isis is de zuster én echtgenote van de god van het dodenrijk Osiris; dit komt voor ons raar over maar voor de oude Egyptenaren was dit een volstrekt normaal gebeuren.

Isis is vooral te herkennen aan de troon die zij boven op haar hoofd draagt. Dit hiëroglief, want dat is het in feite, staat voor haar naam. Vanaf de 18de dynastie verschijnt ze echter ook regelmatig met de koeienhorens op haar hoofd met daartussen de zonneschijf geklemd.

In het graf van Nefertari, de favoriete echtgenote van Ramses II, wordt Isis afgebeeld met de troon op haar hoofd, maar is ze ook te zien met de koeienhoorns met daartussen de zonneschijf. Echter in de Hathortempel te Dendera, die stamt uit de Late Tijd, is een combinatie hiervan te zien. We zien Isis die de zonneschijf tussen de koeienhorens op haar hoofd draagt, met bovenop een klein troontje.

Samen met Osiris, de god van het dodenrijk, krijgt Isis een zoon,Horus, de god van het koningschap en de hemel. Door deze geboorte wordt Isis als het ware de symbolische moeder van de farao op aarde. In het oude Egypte werd de regerende farao namelijk beschouwd als een god, en daarom gelijkgesteld aan Horus. Zodra de farao overleed werd hij een Osiris.

In de loop van de tijd ontwikkelt Isis zich ook geleidelijk tot de beschermster van de overledenen. Steeds vaker zien we haar met gespreide armen, al dan niet voorzien van veren, beschermend afgebeeld op sarcofagen, meestal vergezeld door haar zusters Nephtys, Selket en Neith. Er zijn ook voorstellingen van het Dodenboek te zien waarbij Isis en Nephtys zich ontfermen over de liggende mummie van de dode.

Isis staat dan aan het ‘voeteneind’ van het leeuwenbed waar de mummie op ligt en kijkt als het ware de mummie aan. In deze voorstellingen kan Isis een hele andere verschijningsvorm aannemen, namelijk die van een roofvogel, de wouw.

Ondanks het feit dat Isis steeds belangrijker werd, zou het tot in de 30^ste dynastie duren voordat er werd begonnen aan de bouw van de twee belangrijkste tempels die met name aan deze godin gewijd waren.

Onder het bewind van Nectanebo I werd gestart met de bouw van een tempel op het eiland Philae. Deze werd verder uitgebreid in de Ptolemaeïsche en de Romeinse Tijd. In de oostelijke delta bij Behbeit el-Hagar begon Nectanebo II ook aan de bouw van een heiligdom voor Isis. Deze werd door Ptolemaeus III voltooid.

De godin en cultus
Isis genoot  wijde verering genoot in de oudheid. Haar verschijningsvorm en rituelen verschilden vaak van plaats tot plaats. Isis was de godin van (onder meer) slaven, zondaars, maagden en zeelieden. Ze werd geassocieerd met moederschap en huwelijk, maar ook met magie en mystiek.

Haar verering behelsde inwijdingsrituelen waarbij de geïnitieerde een persoonlijke band met de godin aanging die tot in het hiernamaals bleef bestaan. De volgelingen streefden naar het verkrijgen van kennis en hadden dikwijls een henotheïstisch wereldbeeld, waarin Isis de belangrijkste godin was. Mede vanwege de mysterieuze rituelen, de belangrijke positie van vrouwen en de Egyptische oorsprong, was de cultus verdacht voor veel Romeinen, waaronder keizer Augustus.

Zelfs toen grote delen van het Romeinse rijk en Egypte waren bekeerd tot het Christendom hield haar cultus stand. De Isis-cultus was in de Romeinse tijd omstreden vanwege het vermeende on-Romeinse karakter en de mysterieuze (seksuele) rituelen die er plaatsvonden.

Talloze voorstellingen zijn er van Isis te vinden, op wanden van tempels, graven maar ook op sarcofagen en mummiekisten.