We horen veel over vetten tegenwoordig. Het ene is juist heel gezond en het andere moet je met mate eten. Ook zijn er vetten die zelfs enorm ongezond zijn en je dik en ziek kunnen maken. Dit zijn de transvetten.
Verschillende vetten
In onze voeding vind je verschillende vetten:
- Onverzadigde vetten
- Verzadigde vetten
- Transvetten
Onverzadigde vetten
Onverzadigde vetten zijn gezonde vetten die het lichaam nodig heeft. Een onderdeel van de onverzadigde vetten zijn de essentiële vetten. Die kan het lichaam niet zelf maken.
De essentiële vetten zijn de omega 3 en omega 6-vetzuren. Wanneer je deze voldoende binnenkrijgt, kan het lichaam zelf omega 9 aanmaken. Omega 9 is niet essentieel en komt veel voor in olijfolie. Omega 3 zit vooral in vette vis, lijnzaadolie, walnoten en chiazaden. Omega 6 vind je in vrijwel alle oliën zoals zonnebloemolie, arachideolie en soja(olie) en in veel granen. Van de omega 6 krijgen we tegenwoordig al snel wat te veel binnen.
Een disbalans in de verhouding omega 3 en 6 is een reden waarom veel mensen last hebben van ontsteking gerelateerde ziektes en zeker als er daarnaast ook nog eens teveel transvetten gegeten worden.
Van de onverzadigde vetten zijn vooral de koudgeperste echt gezond, warm geperste vetten zijn hebben veel voedingswaarde verloren. Alle oliën, of dat nou olijfolie, zonnebloemolie of tarwekiemolie is, kunnen warm of koud geperst worden. Het gaat erom hoe de olie gewonnen wordt.
Koud betekent meestal de eerste persing waar geen warmte aan te pas komt, hierdoor is de olie nog rijker aan voedingsstoffen. Warm geperst betekent dat er veel warmte gebruikt wordt om het uiterste uit bijvoorbeeld de olijf te krijgen. Door die warmte zijn veel gezonde stoffen verloren gegaan.
Verzadigde vetten
Verzadigde vetten bevinden zich in alles wat dierlijk is, met uitzondering van vette vis. Een andere vorm van verzadigde vetten vind je in kokosolie en rood palmvet (vol antioxidanten, caroteen en vitamine E met de belangrijke tocotriënolen en het verlaagt het cholesterol). Deze verzadigde vetten zijn gezonder dan die je in dierlijke producten vindt.
Wat zijn transvetten?
Transvetten komen naast de verzadigde vetten ook voor in dierlijke vetten. Deze hoeveelheden zijn slechts minimaal aanwezig en is een natuurlijke vorm. Dit type transvet is niet slecht voor de gezondheid. De transvetten die wel ongezond zijn, zijn vetten die door een chemisch proces gemaakt worden van onverzadigde vetten. De olie die in principe gezond is, wordt chemisch zo bewerkt dat er gehard vet of geharde boter van wordt gemaakt.
Bij dit proces ontstaan transvetten. Deze geharde vetten vol transvetten zitten tegenwoordig in bijna alles wat we eten. In alle producten waar verharde vetten of boters inzitten, bevinden zich transvetten behalve in biologische boter of echte boter van melk gemaakt, want deze zijn niet chemische bewerkt.
Welke vetten eet jij eigenlijk elke dag?
Nu je dit zo gelezen hebt, denk je misschien dat je niet zoveel transvetten binnenkrijgt omdat je bijvoorbeeld geen boter op je brood smeert. Maar toch, als je de etiketten leest, schrik je. Zelfs in je pindakaas kan gehard vet zitten. Transvetten zitten veel in:
- koekjes, bladerdeegproducten, chips, snoep
- margarine en halvarine
- gebak, cake
- frituurvet en gefrituurd voedsel gebakken in hard vet
- diepvriesproducten: kroketten, kaassoufflés, frikadellen, patat
- koffiemelkpoeder
- pizza’s
- veel kant-en-klaar maaltijden
- instant mixen en -sauzen
Hoe kun je transvetten mijden?
Door etiketten te gaan lezen, kom je erachter dat deze transvetten bijna overal in zitten. Je zal er versteld van staan.
Let op! Transvetten mogen op etiketten bij ingrediënten ook anders genoemd worden. Wanneer je de volgende termen ziet staan, weet je dat er transvetten inzitten:
- gedeeltelijk geharde olie/vet
- geharde olie/vet
- gedeeltelijk gehydrogeneerde olie/ vet
- margarine, halvarine
Ik hoor je denken, margarine, halvarine? Dat is toch juist gezond en goed als ik af wil vallen?
Nee, dat is dus niet het geval. De fabrikanten hebben ons dit jarenlang doen laten geloven, maar juist deze, zitten boordevol met ongezonde transvetten. Gelukkig nu al stukken minder dan vroeger maar als nog zijn ze een zeer slechte keuze.
Helaas zijn transvetten in Nederland niet verboden en mag maximaal 1 procent van je totale voeding uit transvetten bestaan. Omdat het in zoveel producten zit, weet je vaak niet wat je binnenkrijgt. Eet je meer dan 1 procent van je totale voeding aan transvetten, dan is de kans op ziekte en overgewicht al meteen enorm verhoogd.
De oplossing is: eet natuurlijk en maak alles zo veel mogelijk zelf. Eet bij voorkeur biologisch want in biologische producten is de kans op aanwezigheid van chemische stoffen veel kleiner.
Nadelen van transvetten
Grotere kans op welvaartziekten zoals kanker, hart- en vaatziekten,diabetes, verhoogd cholesterol.
- Vergroten de kans op overgewicht omdat transvetten moeilijk verwerkt kunnen worden in het lichaam en ze vooral in ongezonde en dikmakende producten zitten.
- Vergroten de kans op allergieën.
- Kunnen het immuunsysteem verzwakken.
- Kunnen een hormonale disbalans veroorzaken.
Word je dik van transvetten?
Alles waar te voor staat, is altijd slecht. Omdat transvetten voornamelijk chemisch zijn, is zelfs een beetje al te. Je moet ze gewoon echt mijden. Transvetten zitten in producten die geen verzadigend gevoel geven en transvetten zelf doen dit ook niet.
Transvetten zijn niet voedzaam en de drang naar meer eten vergroot hierdoor. Het zit in producten waarbij de kans op verslaving toeneemt. Transvetten zijn chemische verbindingen die in de natuur niet in verharde vorm voorkomen. Ze kunnen echt je lichaam beschadigen en aantasten.
Ze zorgen ervoor dat je hormonen uit balans raken. Daardoor ontstaan bloedsuikerspiegelschommelingen en krijg je extra eetlust terwijl je helemaal geen honger hebt. Allemaal redenen waarom je van transvetten dik kunt worden. Je hormonen horen mooi in balans te blijven voor een goede gezondheid en een gezond gewicht.
Advies
Het is erg eenvoudig en ik heb maar één tip: vermijd alle producten waar transvetten in zitten.
Als je toch boter wilt eten, let dan op de onderstaande punten.
- Neem biologische smeerboter of echte rauwe boter van de koe.
- Om te bakken neem je biologische bak en braad boter, kokosolie of rijstolie.
- Koekjes en gebak maak je zelf met biologische bak en braad en kokosolie.
- Pindakaas is er ook zonder gehard vet en toegevoegde suikers. Je kunt makkelijk zelf notenpasta maken of neem het van de reformzaak.
- Lees alle etiketten goed en kijk nog even bij de voedingswaarde tabel of je het woord transvetten ziet staan.
De hoeveelheid ongezond voedsel die je binnenkrijgt, zal zo enorm verlagen waardoor je vanzelf ook minder calorieën binnenkrijgt. Ook kunnen je hormonen weer in balans komen en wordt je suikerspiegel weer normaal.
Als je daarnaast ook snelle koolhydraten weet te vermijden, kan je lichaam optimaal bezig zijn met het verbranden van overtollig lichaamsvet en zal het afvallen veel makkelijker gaan.
Irene Lelieveld/Jaspes Alblas.nl
