Er ligt letterlijk een groot milieuprobleem op je bord wanneer je weleens een vis zoals zwaardvis, tonijn en makreel eet. Deze vissoorten bevatten vaak hoge gehaltes giftig kwik. Kwik kan zeer schadelijk zijn voor je gezondheid. De situatie is al zo dat zwangere vrouwen wordt afgeraden bepaalde vissen te eten.
Maar in plaats van het milieuprobleem – veroorzaakt door bijvoorbeeld kolencentrales – aan te pakken, dreigt Europa om jouw gezondheid daarvoor op te laten draaien. In 2015 werden de veiligheidsnormen al ter discussie gesteld. Nu, twee jaar later staan de voedselveiligheidsnormen voor het maximumgehalte aan toegestane vervuiling van vis met kwik in Brussel opnieuw ter discussie.
Kwik in de voedselketen
Kwik is een zwaar metaal en zeer giftig. Door de uitstoot van industrie, kolencentrales en scheepvaart komt deze schadelijke stof terecht in het milieu. Ook de oceanen bevatten daardoor steeds meer kwik, wat daar wordt omgezet in methylkwik, dat honderd keer giftiger is. Methylkwik hoopt zich op in het weefsel van vis.
Vooral roofvissen aan het eind van de voedselketen, zijn vaak al zo sterk besmet dat de overheid zwangere vrouwen uitdrukkelijk waarschuwt voor het eten van bepaalde vissoorten. Zo ook het Voedingscentrum:
“Vrouwen die zwanger zijn of willen worden, kunnen beter geen roofvis eten, zoals zwaardvis, snoek, snoekbaars, haai, paling, tonijn en makreel. Daarin kan namelijk veel kwik zitten. Dat geldt voor verse en ingeblikte roofvis”.
Vooral grote vissen, die aan het eind van de voedselketen staan en in hun leven veel kleine, besmette vissen eten, kunnen zwaar met kwik verontreinigd zijn. Dit kan een gezondheidsrisico vormen voor ons mensen.
Kwik kan de ontwikkeling van foetussen beschadigen en kan ook zenuwschade bij volwassenen veroorzaken en het immuunsysteem aantasten.
Economische belangen voorop in Brussel
Toch stelde de Europese Commissie in 2015 voor om de grenswaarden voor een aantal van deze roofvissen te versoepelen. Een plan dat naar verwachting ervoor zou zorgen dat consumenten worden blootgesteld aan hogere niveaus kwik.
Waar je er als consument van uit zou moeten kunnen gaan dat voedselveiligheidsnormen worden opgesteld om jouw gezondheid te beschermen, maakt dit voorbeeld pijnlijk duidelijk dat economische belangen een grote invloed hebben op de hoogte van de wettelijke grenzen aan vervuiling van ons voedsel. Want de huidige kwikgrenswaarde voor grotere roofvissen (1 milligram per kilo vis) betekent dat ongeveer de helft van deze vissen niet kan worden verkocht: ze zijn simpelweg te veel vervuild met deze schadelijke stof.
Door deze grens gewoon te verdubbelen tot twee milligram per kilogram vis zou de meeste vis wél legaal verkocht kunnen worden. Het feit dat consumenten daardoor wel aan meer van het zenuwvergif kwik zouden worden blootgesteld, leek in eerste instantie geen rol van betekenis te spelen in de Brusselse voorstellen.
Dit voorjaar presenteerde de Commissie een nieuw voorstel, waarin –althans voorlopig- geen sprake meer was van een versoepeling van de wettelijke limiet aan het giftige kwik in roofvissen. Over dat nieuwe voorstel zou in juni in Brussel gestemd worden. Daarmee leek de dreigende versoepeling van de voedselveiligheidsnorm dus eindelijk van de baan.
Maar we hebben te vroeg gejuicht
De stemming is op het laatste moment van agenda afgevoerd. Desgevraagd liet een persvoorlichter van de Europese Commissie ons weten dat er interne discussies over dit onderwerp waren binnen de Europese Commissie.Dit alles doet sterk vermoeden dat de voedingsindustrie weer hard aan het lobbyen is voor een versoepeling van de voedselveiligheidsnorm.
De Europese Unie moet niet onze veiligheidsnormen versoepelen, maar gewoon inzetten op een forse vermindering van de vervuiling van ons milieu met kwik. Dát is de oorzaak van het probleem, en een veel gezondere oplossing!
Foodwatch
https://www.row-minvws.nl/documenten/verslag/2018/03/27/verslag-cwg-milieucontaminanten-van-27-maart-2018
